برنامه بازاریابی چیست؟

بازاریابی (Marketing) فرایندی است که کسب و کارها و سازمان‌ها از طریق آن محصولات یا خدمات خود را به مشتریان هدف معرفی کرده و به فروش می‌رسانند. بعبارتی دیگر بازاریابی تعاملی بین تقاضا و عرضه در بازارمی‌باشد و اهدافی همچون جذب مشتریان جدید، حفظ مشتریان قبلی، ایجاد مزیت رقابتی، ارتقای شناخت برند و افزایش فروش را دنبال می‌کند. فرایند بازاریابی شامل تحقیقات بازار، تحلیل مشتریان، تعیین استراتژی‌های بازاریابی، توسعه محصول، قیمت‌گذاری، توزیع و تبلیغات است. در این فرایند، بازاریابی با ارائه ارزش منحصربه‌فرد در محصول یا خدمت، نیازها و خواسته‌های مشتریان را برآورده کرده و ارتباط مؤثری با آن‌ها برقرار می‌کند. در این مقاله قصد داریم مراحل طراحی برنامه بازاریابی یا مارکتینگ پلن (Marketing Plan) را بررسی کنیم. برای تهیه یک برنامه بازاریابی عالی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

برنامه بازاریابی یا مارکتینگ پلن چیست؟

برنامه بازاریابی (Marketing Plan) یک طرح جامعی است که کسب و کارها برای سازماندهی، اجرا و پیاده سازی استراتژی بازاریابی خود در یک بازه زمانی مشخص، آن را تنظیم می‌کنند. مارکتینگ پلن به عنوان یک نقشه راه استراتژیک برای فعالیت‌های بازاریابی یک کسب و کار در نظر گرفته می‌شود و هدف اصلی آن، بهبود عملکرد بازاریابی و دستیابی به اهداف تجاری سازمان است.

برنامه ریزی بازاریابی معمولاً در قالب یک سند یا یک فایل قابل اجرا تدوین می‌شود و شامل اهداف، استراتژی‌ها، تاکتیک‌ها، زمانبندی و بودجه، کانال‌های ارتباطی، روش‌های تبلیغاتی و شاخص‌های عملکرد مورد نیاز برای اجرای فعالیت‌های بازاریابی است. تیم بازاریابی سازمان معمولاً این برنامه را برای دوره‌های زمانی مختلف مانند سالانه، نیمه‌سالانه یا فصلی تنظیم می‌کند.

توجه کنید! طرح بازاریابی باید با توجه به شرایط و ویژگی‌های سازمان و بازار، به طور دقیق برنامه‌ریزی شود؛ البته این پلن امکان دارد پس از اجرا و ارزیابی، نیاز به تغییرات و بهبودهایی داشته باشد.

نمونه برنامه بازاریابی چیست؟

نمونه‌ مارکتینگ پلن (یا نمونه برنامه بازاریابی) یک سند است که می‌توانید از آن برای ایجاد مارکتینگ پلن کسب و کارتان استفاده کنید. این نمونه شامل تمام عناصر اصلی برنامه‌های بازاریابی شما است که جاهای خالی برای پر کردن توسط کاربر فراهم شده است؛ حتی نحوه نگارش بخش‌های مختلف نیز در این سند مشخص می‌باشد. با استفاده از این نمونه، شما می‌توانید اطلاعات مربوط به کسب و کار خود را در فضاهای خالی وارد کنید و در نهایت مارکتینگ پلن خود را ایجاد نمایید. در نظر داشته باشید که مارکتینگ پلن انواع مختلفی دارد و به دلایل متنوعی تهیه می‌شود.

به طور کلی می توان گفت، مارکتینگ پلن، یک ابزار مهم در مدیریت بازاریابی است که به سازمان‌ها در تعیین استراتژی‌های مناسب و اجرای منظم و منسجم فعالیت‌های بازاریابی برای دستیابی به اهداف تجاری کمک می‌کند.

چگونه یک مارکتینگ پلن بنویسیم؟

طراحی برنامه بازاریابی (Marketing Plan) یک فرآیند استراتژیک است که به کسب و کار کمک می‌کند تا هدف‌ها، استراتژی‌ها و تاکتیک‌های بازاریابی خود را تعیین و برنامه‌ریزی کند. در ادامه راهنمای کلی برای نوشتن یک مارکتینگ پلن را برای شما آورده‌ایم.

مراحل اجرا و پیاده سازی مارکتینگ پلن

توجه کنید! مراحل اجرا و پیاده‌سازی برنامه بازاریابی ممکن است بسته به نوع فعالیت و شرایط سازمان‌ها متفاوت باشد. اما در کل، مراحل عمومی برنامه ریزی بازاریابی عبارتند از:

تحلیل بازار

در مورد بازاری که در آن فعالیت می‌کنید، به خوبی تحقیق کنید و اطلاعات مربوط به مخاطبان هدف و بازار هدف را جمع‌آوری نمایید. این فرایند شامل تحقیق درباره نیازها، تمایلات و رفتار مشتریان هدف، تحلیل رقبا و محصولات رقیب، تحلیل محیطی و سایر جوانب بازاریابی است. استفاده از تحقیقات بازار، آمارها و مطالعات دیگر می‌تواند در این مرحله به شما کمک کند.

تحلیل بازار: شناخت بازار هدف، شناسایی رقبا، تحلیل مشتریان و روند بازار

تحلیل موقعیت

در این مرحله، موقعیت کسب و کار، محصولات و یا خدمات، مشتریان، رقبا، همکاران و عوامل SWOT (نقاط قوت، ضعف‌ها، فرصت‌ها، تهدیدها) تحلیل می‌شوند. این تحلیل‌ها به کمک اطلاعات جمع‌آوری شده در مرحله قبلی صورت می‌گیرد و در نهایت، ارزیابی جامعی از موقعیت کسب و کار در بازار فعلی و آینده را فراهم می‌کند.

تعیین اهداف بازاریابی، از مراحل مارکتینگ پلن

با توجه به تحقیقات بازاریابی و تحلیل موقعیت، اهداف بازاریابی کسب و کارتان را تعیین کنید.  فراموش نکنید این اهداف باید قابل اندازه‌گیری، قابل دستیابی و متناسب با استراتژی‌های کلی سازمان باشند.

هدف‌های بازاریابی: افزایش فروش، ارتقاء آگاهی از برند، جذب مشتریان جدید و ایجاد تمایز رقابتی

تعیین استراتژی بازاریابی

در این مرحله، استراتژی‌های کلی برای دستیابی به اهداف بازاریابی تعیین می‌شود. استراتژی بازاریابی باید با استراتژی‌های کلی سازمان سازگاری داشته باشد و راهبردی مناسب برای رسیدن به هدف بازاریابی را تعیین کند.

به عنوان مثال: راه‌اندازی تبلیغات تلویزیونی، رسانه‌های اجتماعی، تبلیغات اینترنتی یا بهینه‌سازی وبسایت و غیره

تاکتیک‌های بازاریابی

در این مرحله، روش‌ها و اقدامات خاص برای اجرای استراتژی‌های بازاریابی تعیین می‌شود. تاکتیک‌های بازاریابی شامل فعالیت‌های مختلف مانند تبلیغات، ترویج و فروش، روابط عمومی، بازاریابی محتوا، استفاده از رسانه‌های اجتماعی، رویدادهای تبلیغاتی و فعالیت‌های دیگر است.

بودجه بندی، از عوامل مهم در مارکتینگ پلن

در این مرحله، بودجه مورد نیاز برای اجرای برنامه‌های بازاریابی را تعیین کنید. بودجه باید بر اساس اهداف و استراتژی بازاریابی، تاکتیک‌ها و نیازهای مالی سازمان مشخص شود. این شامل هزینه‌های تبلیغات، تحقیقات بازار، تولید محتوا، نیروی انسانی و سایر هزینه‌های مرتبط با برنامه ریزی بازاریابی است.

زمانبندی و تعیین برنامه اجرا

نحوه اجرای برنامه، وظایف و مسئولیت‌ افراد و برنامه‌ زمانی برای هر فعالیت بازاریابی(تاریخ‌های شروع و پایان آن‌ها) را مشخص کنید. اطمینان حاصل کنید که افراد واجد شرایط، برای اجرای برنامه مشخص شده‌اند.

اجرا، کنترل و ارزیابی

در این مرحله، برنامه بازاریابی اجرا می‌شود و شما باید معیارهایی را برای اندازه گیری پیشرفت و عملکرد آن تعیین کنید؛ این معیارها شامل میزان درآمد، ترافیک وبسایت، نرخ تبدیل و غیره می‌باشد.

کنترل عملکرد مارکتینگ پلن شامل اندازه‌گیری و بررسی نتایج، تجزیه و تحلیل داده‌ها، مقایسه نتایج به دست آمده با اهداف بازاریابی، به منظور ارزیابی اقدامات انجام شده می‌باشد. در این مرحله می توانید بهبود‌های لازم را برای اصلاح برنامه، بر اساس نتایج به دست آمده اعمال کنید.

توجه!

مراحل بالا یک چرخه مداوم هستند و پس از اجرا و ارزیابی برنامه ریزی بازاریابی، می‌توان بهبود‌ها و تغییرات لازم را اعمال کرد. بطور کلی نوشتن یک مارکتینگ پلن به اندازه و نوع کسب و کار و همچنین هدف‌های مشخص شده آن بستگی دارد. بهتر است در طول فرآیند نوشتن پلان، از بازخورد و راهنمایی افرادی که در زمینه مارکتینگ تجربه دارند، کمک بگیرید.

انواع مارکتینگ پلن برای کسب و کارها

با توجه به نوع کسب و کار و هدف‌های بازاریابی خود، می‌توانید از انواع برنامه‌های بازاریابی برای پیاده‌سازی استراتژی‌های بازاریابی‌تان استفاده کنید. در ادامه تعدادی از انواع مارکتینگ پلن‌ها را معرفی می‌کنیم.

مارکتینگ پلن جامع

مارکتینگ پلن جامع، تمام جنبه‌های بازاریابی یک سازمان را دربرمی‌گیرد؛ این پلن به صورت گسترده به برنامه‌ریزی و اجرای استراتژی‌های بازاریابی در تمامی حوزه‌های سازمان، از جمله تحقیقات بازار، تبلیغات، فروش، روابط عمومی و غیره می‌پردازد. در این پلن اهداف بازاریابی، مخاطبان و بازار هدف، راهکارهای بازاریابی مناسب و برنامه‌ برای اجری فعالیت‌های بازاریابی به صورت کلی تعیین می‌شوند.

مارکتینگ پلن تبلیغاتی

مارکتینگ پلن تبلیغاتی، تمرکز خود را بر استراتژی‌ها و تاکتیک‌های تبلیغاتی می‌گذارد. در این پلن، شما راهبردها و روش‌های تبلیغاتی برای تبلیغ و ترویج محصولات و یا خدمات کسب و کارتان را مشخص می‌کنید. این فرایند شامل انتخاب رسانه‌های تبلیغاتی، نوع تبلیغات (تلویزیون، رادیو، چاپی، آنلاین و غیره)، زمانبندی و بودجه تبلیغاتی است.

مارکتینگ پلن دیجیتال

مارکتینگ پلن دیجیتال، به استراتژی‌ها و تاکتیک‌های بازاریابی آنلاین تمرکز دارد. این پلن شامل استفاده از روش‌هایی مانند بازاریابی محتوا، تبلیغات گوگل، تبلیغات شبکه‌های اجتماعی، بهینه‌سازی موتورهای جستجو (SEO) و سایر روش‌های آنلاین است. در این پلن، شما استراتژی‌ها و روش‌های مناسب برای جذب و حفظ مشتریان در فضای آنلاین را تعیین می‌کنید.

مارکتینگ پلن روابط عمومی

مارکتینگ پلن روابط عمومی به روش‌های بهبود روابط عمومی سازمان توجه می‌کند. در این پلن روش‌ها و راهبردهایی به منظور ایجاد و حفظ روابط مثبت با مشتریان، رسانه‌ها، جامعه و سایر ذینفعان توضیح داده می‌شود. به عنوان مثال شرکت در رویدادها، کمپین‌های رسانه‌ای، حضور در شبکه‌های اجتماعی و سایر فعالیت‌هایی که به ایجاد و تقویت روابط عمومی سازمان کمک می‌کند.

مارکتینگ پلن فروش

مارکتینگ پلن فروش، بر تعیین استراتژی‌ها و روش‌های بازاریابی برای افزایش فروش و رشد درآمد کسب و کارها متمرکز است. این پلن شامل تحلیل بازار، استراتژی‌های قیمت‌گذاری و فروش و راه اندازی تخفیفات است؛ هدف از چیدن این پلن جذب مشتریان جدید و افزایش فروش است.

مارکتینگ پلن محتوا

این پلن شامل استراتژی‌ها و رویکردهایی است که برای تولید و انتشار محتوای جذاب و مفید به منظور جذب و حفظ مشتریان استفاده می‌شود. در این پلن، شما برنامه‌ریزی می‌کنید که چه نوع محتواهایی تولید کنید، کجا منتشر کنید، بر روی چه مخاطبانی متمرکز شوید و چگونه محتوای خود را ترویج دهید.

حرف آخر

نمونه‌های ذکر شده فقط برخی از انواع مارکتینگ پلن‌ها هستند و کسب و کارها ممکن است از ترکیب مختلفی از این پلن‌ها بهره ببرند. علاوه بر این، آن‌ها می‌توانند مارکتینگ پلن‌های خاص خود را براساس نیازها و شرایط شان تدوین کنند؛ به همین دلیل، احتمال دارد پلن‌های بازاریابی در هر سازمانی متفاوت باشد و بسته به نوع کسب و کار و هدف‌های بازاریابی آن تغییر کند.

همچنین مراحل مارکتینگ پلن معرفی شده در این مقاله، شامل بخش‌های اصلی است که در فرآیند طرح‌ریزی بازاریابی باید مدنظر قرار گیرد. شما می‌توانید این نمونه را براساس نیازهای و شرایط خاص کسب و کار خود ویرایش کنید و عناصر مختلف را با اطلاعات مربوطه پر کنید.

در این راستا، آژانس برندینگ ایده می‌تواند به شما در تدوین طرح برنامه بازاریابی کسب و کارتان کمک کند. کارشناسان بازاریابی این آژانس با توجه به ویژگی‌ها و اهداف سازمان، استراتژی‌های مناسبی را برای بازاریابی تدوین و در تحلیل بازار، تعیین مخاطبان هدف، ارائه راهکارهای خلاقانه، طراحی کمپین‌های تبلیغاتی و ارزیابی عملکرد به شما کمک می‌کنند.

سؤالات متداول